2 Staylacılığın Küresel Hayaleti: Gangnam Style

Youtube gibi devasa bir video paylaşım servisi içinde kısa sürede 1 milyarı aşan bir izlenme oranına ulaşmak elbette Gangnam Style’ın popülerliğini tartışmak açısından önemli bir istatistiki veridir. Bu verinin oluşum sürecinden (youtube’da trend olmanın öznel ve nesnel dinamiklerinden) bağımsız olarak şarkının ve dansın küresel boyuttaki hızlı yükselişinin -ve muhtemelen aynı hızda unutulacak olan- etkileri üzerinden konuşmak daha yerinde olacaktır. Ancak bu etki formlarını beğenme ya da beğenmemeye ilişkin kanaatleri dikkate alarak değil toplamda bu kanaatleri de içine alan geniş düzleme bakarak analiz etmek de önemli bir husustur. 

Gangnam Style’ın neden hızlı bir biçimde küresel boyutta popüler kültür fenomeni olduğuna dair yapılan yaygın analizler şarkının dile dolanabilen basitliği, akılda kalıcılığı, videoda kullanılan görsel imgeler, dansın farklı, harekete geçirici ve komik bir formda olması gibi tikel çözümlemeler üzerinden olmakta. Bunların her biri şarkının popülerliğinin faktörü olabilir ancak popüler kültürün doğası gereği bu faktörleri halihazırda kendi içinde taşıdığı varsayımı gözden kaçırılmış olacaktır. Yani popüler kültür ürünlerinin her biri zaten bu özelliklerle vücut bulur. Sanki bu endüstrinin ürünü herhangi bir şarkının sözlerinde derin metaforlar konuşuyormuş ya da bestesinde müthiş kompozisyonlar varmış gibi Gangnam Style’ın küresel popülerliğini sözlerinin basitliğine bağlamak anlamsız bir çabadır. Tedrisatı reklamcılık ilmi olanların gösterge avcılığı bunu daha da detaylandırabilir ancak bu yazının öznesi Gangnam Style olmayacaktır. 

Gangnam Style kültür dejatitüsyonunun bir nesnesidir sadece, yerine x konulduğunda değişmeyecek olandır. Bıkıncaya kadar tekrar edilecek ve parodinin parodisi şeklinde yeniden üretilecek olandır. 

İsterseniz son ses açıp coşabilir isterseniz nefret edebilirsiniz. Burada mühim olan nokta bir çeşit küresel dahil olmadır. Dili ne olursa olsun küresel boyutta reaksiyon gösterme hızının muhteşemliğidir. Bunu izledin mi, şunu dinledin mi sorularına cevapsız ve kayıtsız olamayışımızdır. Bizi bir biçimde içine alan bu dahil etme sisteminin gücünü ispata kalkışması ve her kalkışmanın yarattığı çöküntü halidir. Aynı potada eritilenin madeni özünü yitirmesidir. 

Kendi tarzını yerel pazarda göstermeye çalışan staylacılığın ‘yapmacık biricikliği’ küresel pazarda kitlesel talebin etkilerine göre şekillenerek bir ‘yapay aura’ya dönüşmektedir. Oyalanacak şeylerin arayışındaki kitleler ‘kutsal bir törene” iştirak ediyormuşçasına bunun etrafında toplanmaktalar. Gangnam Style kitleleri kendi şeyleşmiş düzeyine çekerek orada bir süreliğine oyalamaya çalışacaktır. Bir süreliğine diyorum çünkü popülerliği için gerekli olan biteviye ve şuursuz tekrar etme aynı zamanda onun sonunu da hazırlamaktadır. Hızlı bir biçimde kitleleri etkisine alan ‘yapay aura’sı aynı hızda büyüsünü yitirmesine sebep olmaktadır. Eğer biraz şanslıysa ilerleyen zamanlarda atıldığı veya atılacağı çöplükten nostaljik yeniden-üretime dahil olabilir. 

Gangnam Style biricikliğini yitirmiş haliyle eğlence endüstrisinin sıradanlaşmış bir nesnesi olmaktan asla kurtulamaz. Etrafını coşkuyla sarmış kitlelere aldanıp sonsuz bir sadakat beklememelidir. Yerini bir başkası alacak ve geriye döndüğünde kendiliğine dair en ufak bir kırıntı dahi kalmadığını görecektir. Yeni olan ise daha baştan tüketilerek yeniden üretilmiş olma paradoksu içinde yorgun düşeceği gibi kitleler de kendi yorgunluklarını görmezden gelerek hayali bir dinamizmin içinde bu küresel törene dahil olamaya devam edecektir. O halde bu yazının öznesi yine Gangnam Style olamayacaktır.